اقتصاد دانش بنیان

محققان معتقدند برای ادامه حیات روی زمین باید به فناوری روی آورد

آخرين بازمانده زمين کدام حيوان خواهد بود؟

خرس آبي يک خوکچه خزهاي، جانداري ميکروسکوپي و هشتپاست که حداقل تا زماني که خورشيد بتابد به حيات خود روي کره زمين ادامه خواهد داد. مطالعهاي جديد که در دانشگاه آکسفورد انجام گرفته و در مجله Scientific Reports به چاپ رسيده، نشان ميدهد اين موجودات بسيار کوچک از تمام خطرات احتمالي - به ويژه مواردي همچون برخورد شهاب سنگ آسماني - مرتبط با انقراض تعداد بسيار زيادي از گونه هاي حيات جان سالم به در ميبرد و براي 10 ميليارد سال ديگر هم به بقاي خود ادامه خواهد داد. اگرچه حوادث تهديدکننده حيات که سبب انقراضهاي بزرگ ميشوند - مانند برخورد اجرام آسماني به زمين و احتمال نابودي نسل بشر - موضوع پژوهشهاي زيادي قرار گرفته، اما به آنچه بتواند خرسهاي آبي را به صورت کامل منقرض کرده و حيات را به صورت کامل روي کره زمين نابود کند، پرداخته نشده است.

پژوهشگران نشان داده اند زندگي در انواع مختلف آن حداقل تا زماني که خورشيد به تابش خود ادامه دهد، دوام خواهد داشت و به نظر ميرسد در لحظه اي که حيات متولد شود به گونهاي شگفت آور انعطاف پذير و سختجان خواهد بود و به اين راحتيها امکان نابودي کامل آن وجود ندارد. حيات همواره دري به سمت گسترش خود به مکانهاي ديگر ميگشايد.

 موجودي سختجان

خرسهاي آبي سخت ترين و سمجترين نوع حيات روي کره زمين به حساب ميآيند و قادرند براي 30 تا 50 سال بدون آب و غذا بقا داشته و دماهاي بالا - تا 150 درجه سانتيگراد - را تحمل کنند. فشار بالاي اعماق اقيانوس يا شرايط خلأ يخزده فضايي هم نميتواند سبب نابودي کل جمعيت خرسهاي آبي شود. اين موجود ميکروسکوپي آبزي عمري 60 ساله دارد و تا 5/0 ميليمتر رشد ميکند که قابل مشاهده در زير ميکروسکوپ نوري است. براساس پيش بيني محققان دانشگاههاي هاروارد و آکسفورد اين جانداران از تمام حوادث منجر به انقراضهاي بزرگ جان به در خواهند برد.

در پژوهش انجام شده سه حادثه احتمالي که ممکن است به حوادث اينچنيني بينجامد در نظر گرفته شده؛ از جمله احتمال برخورد يک شهاب سنگ عظيم، انفجار ستارگان نزديک زمين و ايجاد تشعشعات گاما و ابرنواختر.

شهاب سنگ

تنها يک دوجين شهاب سنگ و سيارکهاي کوتوله با جرم کافي وجود دارند که بتوانند سبب جوشش آب اقيانوسها شوند (جرمي بيشتر از دو ضرب در 10 به توان 18 کيلوگرم)؛ اينها شامل وستا و پلوتو ميشود که حداقل در شرايط فعلي جهان امکان ورود آنها به جو زمين و ايجاد خطر براي کره خاکي وجود ندارد.

انفجار اشعه گاما

حوادثي که به يک انفجار اشعه گاما منجر شوند از ابرنواخترها نادرترند، اما نتيجه آن خيلي شديدتر خواهد بود. انفجارهاي تشعشع گاما فاصله زيادي از زمين دارند و به عنوان يک تهديد بالقوه در نظر گرفته نميشوند. براي تبخير اقيانوسهاي کره زمين، يک انفجار گاما نبايد بيش از 40 سال نوري از ما دور باشد و احتمال چنين اتفاقي بسيار کم و غير واقعي ارزيابي ميشود.

دکتر رافايل باتيستا، از پژوهشگران اين مطالعه و از دستياران تحقيق در بخش فيزيک دانشگاه آکسفورد، ميگويد بدون فناوريهايي که از ما محافظت ميکنند، ما گونهاي بسيار حساس و آسيبپذير به حساب ميآييم. تغييرات کوچک در محيط زندگي اثرات شگرفي بر وجود ما ميگذارند، در حالي که گونههاي مقاومتر بسياري در همسايگي ما زيست ميکنند. دکتر ديويد اسلون، يکي ديگر از محققان دخيل در اين مطالعه، عنوان ميکند در بسياري از پژوهشهايي که تاکنون با موضوع انقراض احتمالي حيات روي کره زمين صورت گرفته، توجهها به صورت طبيعي بر نسل بشر معطوف بوده. ما در اين پژوهش بر سختجانترين گونه زيستي زمين متمرکز شديم؛ يعني خرس آبي.

همزمان با ورود به عرصهاي که قادريم دوردستترين نقاط کيهان را مورد مشاهده قرار دهيم و هر روز تلاشهاي زيادي براي يافتن حيات فرازميني صورت ميگيرد، بايد شکنندگي و اهميت حيات در کره خودمان را هم درک کنيم. نکته شگفتآور در اين ميان اين بود که اگرچه حوادثي مانند انفجار اشعه گاما يا ابرنواخترها براي آدميان عواقب مصيبتباري به همراه ميآورد، اما خوشبختانه حيات راه خود را پيدا ميکند و مثلا خرسهاي آبي ميتوانند از چنين فجايعي نجات يابند و پايه زندگي را حفظ کنند. بنابراين به نظر ميرسد زماني که چرخ ماشين حيات شروع به چرخش کند، سخت ميتوان جلوي آن را گرفت. گونههاي بسيار زيادي ممکن است منقرض شوند، اما خود حيات ادامهدار خواهد بود.

براي تمرکز بر انعطافپذيري حيات - به صورت کلي - محققان اساس زندگي را به فراي زمين و خارج از منظومه شمسي تعميم داده اند. دکتر آبراهم لوب، استاد و رئيس بخش ستاره شناسي دانشگاه هاروارد، ميگويد بسيار دشوار خواهد بود که کل حيات را از يک سياره قابل سکونت بزداييم. پژوهشها نشان ميدهند که مريخ زماني داراي اتمسفر بوده و ميتوانسته از حيات پشتيباني کند. موجوداتي مانند خرس آبي ميتوانند در زير سطح زمين در شرايط نامساعد براي مدتها دوام بياورند. اقيانوسهاي زيرسطحي که به نظر ميرسد در قمرهاي اروپا و انکلادوس وجود داشته باشند بايد شرايطي مانند عمق اقيانوسهاي زمين داشته باشند؛ جايي که خرس آبي پيدا شده. فعاليتهاي آتشفشاني ميتوانند در اين شرايط گرماي لازم براي ادامه حيات را فراهم آورند. يافتن و مطالعه موجوداتي مانند خرس آبي قدمهاي اوليه و پراهميت به سمت درک حيات و اکتشاف آن در جايي دور از سياره خانگي ما به حساب ميآيد.

منبع: مجله دانش بنیان